Opplysninger om Berg-gardane.
Legg inn bilde Legg inn kommentar| ID: | 713 |
| Område: | Østsida sør for Grimsdalsvegen. |
| Plassering: | Frå Vegaskjelet ned til gardane |
| Koordinater: | 32V 0521975 6877392 |
| Bruk: | Vatnarvatn |
| Historikk: | Berg-gardane var: Ekre 46/1, Nørstegaard 42/1, Bjørnsgaard 42/5, Bergs-Angard 47/1, Tostengard 44/1, Stensgaard 45/1 og Svensgaard 45/4.
Hans S. Bjørnsgard skriv i "Dovrehistori": "Berg på Dovre var største navnegarden i Gudbrandsdalen, med ca 25 huder, og etter skylda ein av dei største gardane i heile landet. Storgarden Berg var helt avhengig av å få tilført vatten, for å dekke forbruk til folk og dyr, og for å kunne dyrke så mykjy koin og levere så mykjy tiendekoin som det er listo over frå seinare tid. Ette mi meining var denne garden helt avhengig av å få veita Eftansåe over til det som seinare vart Bergsgrende. Truleg skjedde dette fyry millomalderen."
Vassvegen startar innafor Måsåhusom innved Vegaskjelet. Eftansåe kjem frå vassig og småbekkar inn under Gråsida, og blir ei å som kryssar Grimsdalsvegen ved parkeringa. Hans S. Bjørnsgard skriv i Dovrehistori: "Vassgrøfte frå Eftansåe er truleg den eldste. Vassinntaket har der vore i åa på nersida av dyrkingsfeltet til Langløkken, og grøfte er godt synleg i det turre terrenget nedover på nordsida av Grimsdalsvegen. Like innafor Bjørkheim, svinger grøfta rett sørover/nedover, kryssa veigen og går nedover til eit myrdrag. Etter gransking kan oss fastslå at Stokkbekken (Stavåe) har vore veita over til Eftansåe, slik som nemnt i avtala frå 1838."
Vidare nedover blir Eftansåe til Veslåe/Tungåe. Ved Teppa, nedanfor parkeringa (0516649-6874456) kan ein regulere inntaket til vassvegen, noko ein og kan gjera i dag. Ved å leggja på meir vatn om hausten sikrar ein gardane mot vassløyse om vinteren. Vassvegen vidare er godt nivellert med fleire svingar for å stoppe farten på vatnet. Vassvegen renn mellom Grimsdalsvegen og Veslåe/Tungåe ned til Ekrehagen 46/4, og renn i dag rett ned i Dragåa, i ein fin foss. Vassvegen er rundt ei mil lang, og stort sett god å sjå i terrenget. Ekrehagen hadde veiter utover jordet for vatning, etterkvart fekk dei vasspreiar som dei fortsatt brukar. Det vart dyrka ovanfor garden i 1950, så ein ser ikkje noko av veita før nede ved eldhuset. Vassvegen, Veslåe/Tungåe, renn ned nord for Ekrehagen og ned i Dragåe i dag, tidlegare rann veita midt over jordet ovanfor garden på Angard. Dei synste gardane hadde uttak til fordelingsgrøfter i Veslåe. Vassgrøfta som gjekk til dei nørdste gardane kryssa åe, fylgde kanten av denne nokre meter nedover, før den med lite fall fortsette på "Øverjorda" nordover grenda. Frå her hadde kvar gard sitt uttak. Ei grøft kryssa nok berre Veslåe og fortsette ovanfor innmarka nordover, kanskje var denne veita brukt om natta, slik at vatnet kunne renne fritt utover. Vassvegen var i bruk til rundt 1955. VATNINGSAVTALE: "Vi underskrevne Opsidere i Bergsgaardene, ere blevne Eenige om, at Deele Vandet paa følgende Konditioner. -Det skal begyndes først i den søndre deel som ere Ekre, Andgaard begge skal have alt Vandet fra Fredags-Morgen til Løverdags Morgen Kl.4te. Den anden Deel som ere Svensgaard begge, og Tostengaard fra Løverdags Morgen til Søndags Morgen og den 3di Deel som ere Engelsgaard, Bjørnsgaard og Nørstegaard fra Mandags Morgen til Tirsdags Morgen, og saa begyndes søndenfra igjen, og for efter-Tiden skal det begyndes efter denne Optegnelse. -Og skulde det ansees tilstrækkeligt med Vandet at det kunde deeles i 2de Deele, saa skal den søndre Deel fra Ekre til nordre Svengaard have alt Vandet en Dag, og den anden Deel fra Tostengaard til Nørstegaard en Dag. - Hvilket vi herved alle Egenhændig underskrive. Echre de 6te Juli 1838. Jacob Ekre m.p.P., Syver Nørstegaard m.p.P.,Erich Biønsgaard, Gunder Bergsgaard m.p.P., Ole Tostengaard m.p.P., Poul Tostensen Svensgaard, Tosten Tostensen Svensgaard m.p.P. Ligesaa skal afgives møde Torsdagen deen 12te Juli for at oversee Vandledning fra Stavaaen og at fremtage Vandet fra bemelte Aae, hver i Bekostning efter den nye Matriculskyld." |
| Eiere: | Merete, ABj GG |
| Tilstand: | |
| Bygningsmåte: | |
| Størrelse: | |
| Kilde: | A B, M K, GG, Ola Jon Angard, Olav Ekrehagen,Dovrehistori H S Bjørnsgard |
| Registrert av: | Merete Killi Moastuen |
.JPG "Vegaskjelmyre (dam nå) 3. juli22 Foto: MK")
Vegaskjelmyre (dam nå) 3. juli22 Foto: MK
